Diş İpinin Kullanımı Bir Seçenek Değil Zorunluluk

Uzman diş dok­to­ru Davut Gök­te­kin Diş ipi­nin fay­da­la­rı­nı, nasıl kul­la­nıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni ve fay­da­la­rı­nı ga­ze­te­mi­ze an­lat­tı. Gök­te­kin söz­le­ri­ne şöyle baş­la­dı:
“Diş ipi kul­la­nı­mı, ağız ve diş te­miz­li­ğin­de en az diş fır­ça­la­ma kadar önem­li­dir. Dü­zen­li ola­rak günde en az 1 defa diş ipi kul­la­nı­mı du­ru­mun­da diş çü­rü­ğü olu­şu­mu­nun ciddi dü­zey­de azal­dı­ğı bi­li­ni­yor. Diş fır­ça­la­ma ile diş yü­ze­yi­nin sa­de­ce 5’te 3’ünün te­miz­len­di­ği­ni söy­le­ne­bi­lir.
Diş ara­la­rın­da kalan yemek ar­tık­la­rı­nı ve bak­te­ri plak­la­rı­nı te­miz­le­mek için de diş ipi­nin kul­la­nıl­ma­sı ge­re­ki­yor. Diş eti has­ta­lık­la­rı­nın ve diş çü­rük­le­ri­nin en yay­gın ne­de­ni­nin plak ve yemek ar­tık­la­rı ol­du­ğu­nun al­tı­nı çi­ze­lim.
Bu nok­ta­da diş ipi çe­şit­le­ri­nin neler ol­du­ğu­na ya da bu ma­ter­ya­li kul­lan­mak­tan kay­nak­lı ola­rak diş ara­la­rı­nın açı­lış açıl­ma­ya­ca­ğı­na de­ği­ne­ce­ğiz. Ancak ön­ce­sin­de kul­la­nı­mıy­la il­gi­li önem­li bil­gi­le­ri ak­ta­ra­lım. Ön­ce­lik­le ka­li­te­li bir diş ipi se­çi­mi yap­ma­lı­sı­nız. Yak­la­şık ola­rak 40 cm ile 50 cm ara­sın­da bir parça ko­pa­rın. Ko­par­dı­ğı­nız bu par­ça­nın bir kıs­mı­nı her iki eli­ni­zin orta par­mak­la­rı­na arada boş­luk bı­ra­ka­cak şe­kil­de sarın. Ara­da­ki boş­lu­ğun 5 cm – 6 cm do­lay­la­rın­da ol­ma­sı ye­ter­li­dir. Par­ma­ğı­nı­za diş ipi­nin ta­ma­mı­nı do­la­ma­nı­za gerek yok. Ar­dın­dan diş ipini işa­ret ve baş­par­mak­la­rı­nı­zı kul­la­na­rak ger­gin bir form al­ma­sı­nı sağ­la­yın. Diş ara­la­rı­nı­za ge­çi­rin diş et­le­ri­ne zarar ver­me­me­ye ça­lı­şa­rak diş­le­ri­ni­zi te­miz­le­yin. Te­miz­li­ği ya­par­ken diş ipine C şekli ver­me­niz, diş­le­rin çok daha iyi kav­ran­ma­sı­nı sağ­lar. Her bir di­şi­ni­zin te­miz­li­ğin­de diş ipi­nin bir bö­lü­mü­nü kul­la­nın ve bir son­ra­ki di­şi­ni­ze geç­ti­ği­niz­de diş ipi­nin temiz olan kıs­mı­nı kul­lan­ma­ya özen gös­te­rin. Bu arada daha önce diş ipi kul­lan­ma­dıy­sa­nız ilk gün­ler­de tuhaf his­se­de­bi­lir­si­niz. Ancak çok sa­yı­da ki­şi­nin bu ma­ter­ya­li kul­lan­ma­ya çok kısa bir süre içe­ri­sin­de alış­tı­ğı­nı da be­lirt­me­miz ge­re­ki­yor. Bir süre son­ra­sın­da diş fır­ça­la­mak kadar nor­mal ve kolay bir diş te­miz­li­ği yön­te­mi ol­du­ğu­nu siz de fark ede­cek­si­niz. Do­la­yı­sıy­la sa­bır­lı ol­ma­nız ve tuhaf his­set­me gibi ge­rek­çe­ler ile diş ipi­nin kul­la­nı­mı­nı bı­rak­ma­ma­nız ge­re­kir. Diş ip­le­ri­nin diş fır­ça­la­rı­nın ula­şa­ma­dı­ğı yer­le­re ko­lay­lık­la ula­şı­yor ol­ma­sı, diş te­miz­li­ği­nin çok daha ileri bir aşa­ma­da ya­pıl­ma­sı­nı sağ­lı­yor.
Halk ara­sın­da diş ipi kul­la­nı­mıy­la il­gi­li doğru ol­ma­yan ina­nış­lar da var. Bun­lar­dan biri diş ara­la­rın­da açıl­ma­ya neden ol­du­ğu­dur. El­bet­te diş ip­le­ri­nin kul­la­nı­mı diş ara­la­rı­nın açıl­ma­sı­na asla neden olmaz. Bu ma­ter­yal diş ya­pı­sı­na uygun ola­rak üre­ti­li­yor ve diş yü­zey­le­rin­de aşın­ma­ya neden ol­mu­yor. Do­la­yı­sıy­la diş ara­la­rın­da açıl­ma­ya neden ol­ma­sı da müm­kün de­ğil­dir. Yine ben­zer bir yan­lış ina­nış da diş dol­gu­la­rı­na zarar ver­di­ği yö­nün­de ve bu bilgi de ger­çe­ği yan­sıt­maz. Diş dol­gu­la­rı diş ip­le­rin­den et­ki­le­necek kadar nazik bir mal­ze­me de­ğil­dir. Dü­zen­li ola­rak yıl­lar bo­yun­ca diş ipi­nin kul­la­nı­mı dahi diş dol­gu­la­rı­nın zarar gör­me­si­ne yol açmaz. Bu arada diş­le­rin­de kap­la­ma olan ki­şi­le­rin de hiç­bir en­di­şe ya­şa­ma­dan diş ipini kul­la­na­bi­le­ce­ği­ni be­lir­te­lim. Nazik ha­re­ket­ler ile diş­le­rin diş et­le­ri ile bu­luş­tu­ğu bö­lü­mün te­miz­len­me­si sağ­lan­ma­lı­dır. Ko­nuy­la il­gi­li merak edi­len bir diğer husus da diş et­le­rin­de ka­na­ma ol­ma­sı du­ru­mun­da diş ipi­nin kul­la­nı­mı­nın bı­ra­kıl­ma­sı olu­yor. Diş et­le­ri­niz de ka­na­ma olu­yor­sa zaman kay­bet­me­den diş he­ki­mi­ne gö­rün­me­li­si­niz. Çünkü bu durum diş et­le­rin­de bir has­ta­lık ol­du­ğu­nun ha­ber­ci­si de ola­bi­lir. Dok­to­ru­nu­za bu ko­nu­da da­nı­şa­bi­lir­si­niz. Sa­de­ce diş ip­le­ri­nin kul­la­nı­mı­na baş­lan­dı­ğı zaman hafif ka­na­ma ol­ma­sı du­ru­mun­da da mut­la­ka diş he­ki­mi­ni­ze da­nı­şın. Diş ip­le­ri­nin kul­la­nı­mı ka­na­ma­ya neden olmaz ancak ha­ta­lı kul­la­nım ya da diş eti has­ta­lık­la­rı bu so­nu­cu do­ğu­ra­bi­lir. Es­ki­den diş ipi sa­de­ce pamuk ip­li­ğin­den üre­ti­li­yor­du. Gü­nü­müz­de ise pek çok fark­lı ma­ter­yal­den üre­tim ya­pı­la­bi­li­yor. Diş ip­le­ri­nin üre­tim­de kul­la­nı­lan mal­ze­me ba­kı­mın­dan iki çe­şi­di bu­lu­nu­yor. Bun­lar: PTFE, Nay­lon Aynı za­man­da ta­sa­rım ba­kı­mın­dan da dip ip­le­ri­nin iki fark­lı ka­te­go­ri­de in­ce­len­di­ği­ni söy­le­ye­bi­li­riz. Bun­lar: Kür­dan­lı, Rulo Diş he­ki­mi­ni­ze da­nış­ma­nız du­ru­mun­da hangi ürün­le­rin sizin ağız ve diş ya­pı­nı­za daha uygun ol­du­ğu ko­nu­sun­da bilgi ala­bi­lir­si­niz.
Yan­lış Diş İpi Kul­la­nı­mı
Son de­re­ce yay­gın ya­pı­lan ha­ta­lar­dan biri aynı diş ipi ile de­fa­lar­ca diş te­miz­li­ği yap­mak­tır. Diş ip­le­ri­nin tek kul­la­nım­lık ürün­ler ol­du­ğu­nu unut­ma­mak ge­re­ki­yor. Ko­par­dı­ğı­nız par­ça­nın sa­de­ce bir defa kul­la­nıl­ma­sı ve son­ra­sın­da atıl­ma­sı­na özen gös­ter­me­li­si­niz. Zira ko­pa­rı­lan parça ile tüm diş­le­rin te­miz­len­me­si­nin ar­dın­dan zaten dip ipi­nin yıp­ran­dı­ğı­nı siz de fark ede­bi­lir­si­niz. Yan­lış kul­la­nı­mın bir diğer ör­ne­ği de diş­le­rin sa­de­ce diş et­le­ri­ne uzak olan kı­sım­la­rı­nın te­miz­len­me­si­dir. Oysa diş ipiy­le diş et­le­ri­nin bit­ti­ği ve dişin gö­rün­me­ye baş­la­dı­ğı bö­lü­mü de te­miz­le­me­niz ge­re­ki­yor.
Zira plak­la­rın en çok bu böl­ge­de bi­ri­kim yap­tı­ğı­nın al­tı­nı çiz­mek­te fayda var. Do­la­yı­sıy­la etkin bir diş te­miz­li­ği için bu böl­ge­nin te­miz­len­me­si de büyük önem ta­şı­yor. Diş­le­rin diş ipi ile te­miz­len­me­si iş­le­mi­ni kısa sü­re­de öğ­re­ne­bi­lir­si­niz. Bu mal­ze­me­nin doğru şe­kil­de kul­la­nı­mı da büyük önem ta­şı­yor. Ha­ta­lı kul­la­nım diş et­le­ri­ne zarar ve­re­bi­lir. En çok dik­kat edil­me­si ge­re­ken husus diş ipiy­le diş­le­ri te­miz­ler­ken ideal oran­da baskı uy­gu­la­mak­tır. Diş ipi­nin kop­ma­sı­na neden ola­cak kadar bas­tır­ma­nız ge­rek­mi­yor. Diş­le­ri­ni­zi fır­ça­lar­ken ne kadar baskı uy­gu­lu­yor­sa­nız diş ipi­nin kul­la­nı­mın­da da aynı oran­da baskı uy­gu­la­ma­nı­zın ye­ter­li ol­du­ğu­nu be­lir­te­lim. Diş ipi­nin yı­kan­ma­sı ve son­ra­dan ye­ni­den kul­la­nıl­ma­sı ise doğru olmaz. İp diş eti hi­za­sı­na ge­lin­ce dişe doğru yas­la­yın, C şekli verin ve diş ile diş eti ara­sın­da­ki boş­lu­ğa yer­leş­ti­rin. İpi diş ile temas edecek şe­kil­de te­ma­sı hiç kay­bet­me­den tu­ta­rak dişin yan yü­ze­yi bo­yun­ca aşa­ğı­dan yu­ka­rı doğru kay­dı­rın. Sonra yan dişe yas­la­yın ve aynı ha­re­ke­ti tek­rar­la­yın. Diş ipi­nin araya yer­leş­ti­ril­me­si, te­mas­sız ve bi­linç­siz şe­kil­de yu­ka­rı aşağı ha­re­ket et­ti­ril­me­si, plak­la­rı diş eti ce­bi­ne ite­bi­lir veya diş etin­de trav­ma­ya neden ola­bi­lir. Kür­dan­lı ola­rak ta­sar­la­nan diş ip­le­ri­nin kul­la­nı­mı­nın çok da­yı­da kişi ta­ra­fın­dan daha kolay bu­lun­du­ğu­nu be­lir­te­bi­li­riz. Par­ma­ğa do­la­mak ge­rek­me­di­ğin­den daha hızlı bir şe­kil­de diş te­miz­li­ği ta­mam­la­na­bi­li­yor.
Bu ma­ter­yal ara­cı­lı­ğı ile en ar­ka­da­ki diş­le­re ulaş­mak bile müm­kün ola­bi­li­yor. Ancak el­bet­te rulo şek­lin­de üre­ti­len ve bir parça ko­pa­rı­la­rak kul­la­nı­lan ürün­ler de gönül ra­hat­lı­ğı ile ter­cih edi­le­bi­lir. Diş İpi Fay­da­la­rı Ne­ler­dir? Diş ipi­nin kul­la­nı­mı nok­ta­sın­da ken­di­ni­zi geç kal­mış his­set­me­yin. El­bet­te ne kadar erken dö­nem­de kul­lan­ma­ya baş­lar­sa­nız ağız ve diş sağ­lı­ğı açı­sın­dan o kadar iyi olur. Ancak hiç­bir zaman geç kal­dı­ğı­nız dü­şün­ce­si­ne de ka­pıl­ma­ma­lı­sı­nız. Diş­le­ri­ni­zin çok daha temiz ol­ma­sı za­man­la ne­fe­si­ni­zin de ta­ze­len­me­si­ni ve diş et­le­ri­ni­zin çok daha sağ­lık­lı ol­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak­tır. Diş ipi­nin kul­la­nı­mı­nı bir se­çe­nek ola­rak değil zo­run­lu­luk ola­rak dü­şün­me­li­si­niz. Ge­ce­le­ri yat­ma­dan önce diş ipiy­le diş­le­ri­ni­zi te­miz­le­me­niz­de fayda var. En çok merak edi­len ko­nu­lar­dan biri diş ipi kul­la­nı­mı­nın fay­da­la­rı­nın hemen gö­rü­lüp gö­rül­me­di­ği olu­yor. Kul­lan­ma­ya baş­la­dı­ğı­nız ilk gün­ler­de diş­le­ri­ni­zin çok daha temiz gö­rün­dü­ğü­nü ve ağız içe­ri­sin­de çok daha temiz bir his ol­du­ğu­nu fark ede­bi­lir­si­niz. Diş çü­rük­le­ri­nin ön­len­me­si, diş eti has­ta­lık­la­rı ris­ki­nin düş­me­si gibi fay­da­la­rı­nı ise uzun va­de­de daha net his­se­de­cek­si­niz. Genel ola­rak diş ipi­nin fay­da­la­rı­nı şu şe­kil­de sı­ra­la­ya­bi­li­riz: Ağız hij­ye­ni­ne ciddi bir katkı sağ­lar, Özel­lik­le sa­bah­la­rı olu­şan ağız ko­ku­su­nu önler, Diş eti ka­na­ma­la­rı­na yol aça­bi­len diş eti has­ta­lık­la­rı­nı ön­le­ye­bi­lir, Diş­ler­de plak olu­şu­mu­nu önler ve bu yolla diş çü­rük­le­ri­ni de en­gel­le­ye­bi­lir. El­bet­te diş­le­ri­ni­zin diş ipiy­le te­miz­len­me­si dü­zen­li ola­rak ya­pıl­ma­sı ge­re­ken diş kont­rol­le­ri­ni ihmal ede­bi­le­ce­ği­niz an­la­mı­na gel­mez. Ağız ve diş sağ­lı­ğı­nı­zı ko­ru­mak için rutin mu­aye­ne­le­ri­ni­zi ak­sat­ma­ma­lı­sı­nız.” Di­ye­rek söz­le­ri­ni nok­ta­la­dı.
(Ufuk Tufan Doğan)