Günümüzde spor, sağlıklı yaşam, fit kalma ve kilo verme gibi amaçlarla birçok insanın yaşam tarzı haline gelmiş durumda. Spora gösterilen ilgi de açık havada koşuların, spor salonlarında egzersizlerin, bisiklet sürme ve yüzme gibi aktivitelerin artmasına yol açıyor. Dolayısıyla spor sırasında yaşanan yaralanmalarda da artış yaşanıyor diyen Uzman Diyetisyen Şevval Uzun konu hakkında gazetemize açıklamalarda bulundu. Uzun açıklamasına şu şekilde devam etti; Sağlıklı yaşamın yolu hiç şüphesiz düzenli spor yapmaktan geçiyor. Spor egzersizlerine ise genellikle bahar aylarında ağırlık veriliyor. Pek çok kişi spor salonlarına akın ederken bir kısmı da açık havada koşu ve bisiklet gibi sporları tercih ediyor. Spor yapanların birçoğu ise spor öncesi egzersiz hareketlerini ihmal ediyor. Oysa ilgi alanı hangi spor dalı olursa olsun vücut spora hazırlanmaya ihtiyaç duyuyor. Birçok kişi bu nedenle sık sık spor yaralanmaları yaşıyor. Bu yaralanmaların bir kısmı yaşam kalitesini düşürürken, kişilerin spor egzersizleri yapmasını da engelleyebiliyor. Toplumumuzda spor yaralanmalarının kilolu ve az hareket eden kişilerde görüldüğü üzere bir inanış vardır. Fakat bilinenin aksine zayıf ve aktif spor yapan kişilerde daha fazla karşılaşılıyor.
Spor yapan kişilerde sıkça rastlanan yaralanmaların başında ön çapraz bağ deformasyonları geliyor. Ön çapraz bağ en kolay tabirle, diz eklemlerinin içinde ve ortasında bulunan ve birbirine çapraz gelen iki bağ olarak açıklanabilir. Önemli bir bağ yaralanması olan ön çapraz bağ kopması, çoğunlukla futbol, basketbol ve voleybol gibi yüksek tempolu sporlarda yaşanabiliyor. Sporcular oyun sırasında sabit dururken vücudun aniden dönmesi hareketi sırasında meydana gelebilen ön çapraz bağ yaralanmaları, trafik kazaları ya da yüksekten düşme gibi travmalar sonucu da gelişebiliyor. Diz ekleminin içinde oluşan kanama da şişliğin oluşmasına yol açabiliyor. Ön çapraz bağ yaralanmalarında şiddetli ağrıya ani bir kopma hissi eşlik ediyor.
En sık görülen bir diğer spor yaralanması ise dizde yaşanan menisküs aşınması ya da yırtılmasıdır. Menisküs toplumumuzda sporcu hastalığı olarak tanınıyor. Menisküste iki tip yırtık görülürken, tedavisi de türüne göre değişiyor. Birinci tip menisküs yırtığı; spor ya da aktif aktivite yapan kişilerde, ikinci tip ise daha ileri yaşlarda menisküs dokusunun aşınmasıyla oluşuyor. Bununla beraber diz eklemini oluşturan kıkırdak yapılarda hasar görebilirken, göz ardı edildiğinde erken dönem kireçlenmeye sebep olabiliyor.
Egzersiz hareketlerin hatalı şekilde yapılması da kalça eklemi çevresi, tendonlar ve kalça eklemlerini zorlayabiliyor. Kalça eklemlerinde gelişen deformasyonlar ise huzur bozan ağrılarla ortaya çıkıyor. Aniden yapılan ters hareketler kalça eklemi içinde bulunan “Labrum” yapının yıpranmasına da yol açabiliyor. Bu hastalar da erken yaşta kalça eklem sorunlarına neden olabiliyor.
Asil tendon kopması, ön çapraz bağ kopması, ileri derece menüsküs yırtıkları ve kalça eklem içi hasarı dışındaki yaralanmalarda cerrahi dışı yöntemler kullanılır. Cerrahi dışı yöntemler ise bandaj ya da atel uygulaması, buz tatbiki, istirahat ve ilaç uygulamaları gibi tedavilerden oluşur. İlgili yaralanmalarda kapalı cerrahi yöntemi olan artroskopi de uygulanır. İyileştirmeyi hızlandırmak ya da başarı şansını arttırmak için PRP ve kök hücre tedavileri de diğer tedavilere eklenebilir.(Ufuk Tufan Doğan)
