Skol­yoz Cid­di­ye Alın­ma­sı Ge­re­ken Bir Sağ­lık Soru­nu

En sık gö­rü­len skol­yoz türü; se­be­bi tam ola­rak ay­dın­la­tı­la­ma­yan ‘idi­opa­tik’ skol­yoz­dur. Omur­ga­da yana doğru eğil­me ‘S’ veya ‘C’ şe­kil­li ola­bi­lir. Yana doğru eğil­me dı­şın­da omur­la­rın kendi et­raf­la­rın­da dön­me­si de en hafif form­lar dahil olmak üzere tüm idi­opa­tik skol­yoz­lar­da gö­rü­lür .Konu hak­kın­da açık­la­ma­lar­da bu­lu­nan Kır­şe­hir İl Sağ­lık Mü­dür­lü­ğü açık­la­ma­sın­da şun­la­rı kay­det­ti;
Omur­lar­da­ki İkinci en sık gö­rü­len skol­yoz tipi nö­ro­mus­ku­ler skol­yoz­dur. Nö­ro­mus­kü­ler skol­yo­zun temel ne­den­le­ri ara­sın­da kas veya sinir has­ta­lık­la­rı yer ala­bil­mek­te­dir. Sinir has­ta­lık­la­rı beyin ve omu­ri­lik­ten kay­nak­la­na­bi­lir; kas has­ta­lık­la­rı ise ço­cuk­luk ve daha ile­ri­ki dö­nem­ler­de gö­rü­le­bi­lir.
Nö­ro­mus­kü­ler skol­yoz­da, idi­yo­pa­tik skol­yo­zun ak­si­ne so­lu­num sı­kın­tı­sı ve duyu ku­sur­la­rı­na daha çok rast­la­na­bil­mek­te­dir. So­lu­num prob­lem­le­ri, ile­ti­şim bo­zuk­luk­la­rı, duyu ku­sur­la­rı ve epi­lep­tik nö­bet­ler gibi ne­den­ler­den ötürü te­da­vi sü­re­cin­de skol­yoz kor­se­si kul­la­nıl­ma­ya­bi­lir.
Skol­yo­zun bu tü­rün­de cer­ra­hi mü­da­ha­le için daha küçük yaş­lar ter­cih edi­le­bi­lir. Füz­yon te­da­vi­si uy­gu­la­na­bi­lir.
Üçün­cü sık­lık­la ise kon­je­ni­tal skol­yoz gö­rü­lür. Anne kar­nın­da­ki ço­cu­ğun ge­li­şi­mi sı­ra­sın­da or­ta­ya çıkan omur­ga ano­ma­li­le­ri­ne bağlı bir skol­yoz tü­rü­dür.
Kon­je­ni­tal skol­yoz ilk yıl­lar­da hızlı bir iler­le­me gös­te­rir.
Bu se­bep­le erken dö­nem­ler­de or­ta­ya çıkan kon­je­ni­tal skol­yo­zun te­da­vi sü­re­ci küçük yaş­lar­da cer­ra­hi mü­da­ha­le­yi ge­rek­ti­re­bi­lir.
Bun­la­rın dı­şın­da, nö­ro­fib­ro­ma­to­zis, çe­şit­li ro­ma­tiz­mal has­ta­lık­lar, os­te­oge­ne­zis im­per­fec­ta, mar­fan send­ro­mu, Ehler Dsan­los gibi çe­şit­li bağ do­ku­su has­ta­lık­la­rı, omur­ga kı­rık­la­rı, omur­ga en­fek­si­yon­la­rı, Mo­r­qu­io, Ga­uc­her has­ta­lı­ğı gibi çe­şit­li me­ta­bo­lik has­ta­lık­lar ve bazı ge­ne­tik send­ro­mik has­ta­lık­lar skol­yo­za neden ola­bi­lir.
Kon­je­ni­tal ke­li­me­si, do­ğuş­tan iti­ba­ren var ol­du­ğu ve prob­le­min anne kar­nın­da iken oluş­tu­ğu­nu ifade eder. De­for­mi­te ise ya­pı­sal şekil bo­zuk­lu­ğu­dur. Yani kon­je­ni­tal spi­nal de­for­mi­te te­ri­mi, anne rah­min­de iken olu­şan ve yaşla bir­lik­te iler­le­yen omur­ga şekil bo­zuk­luk­la­rı­nı ifade eder.
Anne rah­min­de­ki ço­cu­ğun omur­ga ge­li­şi­mi, or­gan­la­rı­nın ge­li­şi­mi ile bir­lik­te ilk üç ayda ta­mam­la­nır. Bu süre için­de omur­ga ya­pı­sı­nın anor­mal oluş­ma­sı veya bir­le­şik kal­ma­sı so­nu­cun­da omur­la­rın bü­yü­me­si asi­met­rik olur ve sonuç ola­rak eğ­ri­lik­ler ge­li­şir.
Gö­rü­len şekil bo­zuk­lu­ğu­nun tipi anor­mal omu­run omur­ga ko­lo­nu­nun ne­re­sin­de ve hangi yö­nü­ne doğru yer­leş­ti­ği­ne bağ­lı­dır.
Nor­mal bir omur­ga ar­ka­dan ba­kın­ca düz iken yan­dan ba­kın­ca kıv­rım­lı­dır.
Bu kıv­rım­lar sırt böl­ge­sin­de hafif bir kam­bur­luk (kifoz) ve bel böl­ge­sin­de bir çu­kur­luk (lor­doz) şek­lin­de­dir. Kon­je­ni­tal va­ka­lar­da asi­met­rik bü­yü­me yana doğru ise skol­yoz, öne doğru ise art­mış kifoz olu­şur.
Omur­ga­nın eğ­ril­me­si­ne yol açan en önem­li fak­tör anor­mal oluş­muş omur­la­rın asi­met­rik bü­yü­me­si­dir. Omur­lar­da anne kar­nın­da mey­da­na gelen prob­lem­ler oluş­ma ku­sur­la­rı ve ay­rış­ma ku­sur­la­rı şek­lin­de gö­rü­le­bi­lir. Her iki ku­su­run bir arada gö­rül­dü­ğü daha kar­ma­şık du­rum­lar da mev­cut­tur.
Be­lir­til­me­si ge­re­ken önem­li bir nokta bu anor­mal omur­ga­la­rın do­ğum­da var ol­ma­sı­na rağ­men ilk başta pek bir eğ­ri­lik gö­rül­me­ye­bi­le­ce­ği­dir.
Eğ­ri­lik daha çok bü­yü­me ile olu­şur. Fakat bü­yü­me­ye rağ­men bir­ço­ğu bu şe­kil­de et­ki­len­miş omur­ga, hiç eğ­ril­me­ye­bi­lir ya da çok az eğ­ri­le­bi­lir. Hatta bir­den çok anor­mal omur içe­ren omur­ga­lar­da bu anor­mal­lik­ler bir­bi­ri­ni den­ge­le­yecek şe­kil­de da­ğıl­mış­sa, sonuç eğ­ri­li­ğin art­ma­sın­dan zi­ya­de gövde bü­yü­me­si­nin azal­ma­sı ola­bi­lir.
Er­gen­lik ça­ğın­da­ki hızlı bü­yü­me aşa­ma­sı­na kadar eğ­ri­lik çok yavaş ar­ta­bi­lir. Omur­la­rın bir ta­ra­fı­nın ay­rı­şa­ma­ma­sı ve ya­pı­şık kal­ma­sı ne­de­niy­le olu­şan du­rum­lar­da, ya­pı­şık taraf bü­yü­ye­mez­ken; ser­best taraf bü­yü­me­ye devam eder ve skol­yoz olu­şur.
Omur­la­rın iki ta­ra­fı­nın da ya­pı­şık ol­du­ğu du­rum­da bu böl­ge­de bü­yü­me az veya yok­tur. Bunun so­nu­cun­da skol­yoz ge­liş­mez ancak bu bölge kısa ka­la­bi­lir. Omur­lar önden ya­pı­şık ise ar­ka­dan bü­yü­me devam ede­ce­ği için kam­bur­luk (kifoz) olu­şur.
Omur­lar ar­ka­dan ya­pı­şık ise ar­ka­dan bü­yü­me devam ede­ce­ği için çu­kur­luk (lor­doz) olu­şur. Yarım veya ye­ter­siz oluş­muş omur­lar ise omur­ga­nın bir ta­ra­fı­nın di­ğe­ri­ne göre daha fazla bü­yü­me­si­ne sebep ola­rak eğ­ri­lik oluş­tu­rur­lar.
Do­ğuş­tan (Kon­je­ni­tal) skol­yo­zun ge­nel­de ka­lıt­sal ol­du­ğu dü­şü­nül­mez. Fakat ka­lıt­sal ola­bi­lecek başka du­rum­lar­la kon­je­ni­tal skol­yoz ka­lıt­sal bir has­ta­lı­ğa eşlik ede­bi­lir.
Bu ne­den­le, sa­de­ce kon­je­ni­tal skol­yoz bul­gu­su­na rast­la­nan ve başka bir ge­ne­tik bo­zuk­lu­ğu ol­ma­yan bir ço­cu­ğun, aile­sin­de ben­zer bul­gu­ya (Kon­je­ni­tal skol­yoz) sahip başka bir kar­deş olma ih­ti­ma­lin­de artış söz ko­nu­su de­ğil­dir.
Kon­je­ni­tal skol­yo­zun neden oluş­tu­ğu tam ola­rak açık­la­na­ma­mak­ta­dır.
Emb­ri­yo ve fe­tu­sun ge­li­şim aşa­ma­sın­da olu­şan bir takım olay­lar­dan do­la­yı bazı du­rum­lar kon­je­ni­tal omur­ga de­for­mi­te­le­riy­le bir­lik­te daha sık gö­rü­le­bi­lir­ler.
(Fer­hat Yıl­dı­rım)